Stanisław Małagowski

---

Edukacja

Stanisław Małagowski, urodzony 3 stycznia 1893 roku w Skierniewicach, był synem Kazimierza i Anny Langie. Wchodził w skład rodziny, w której to sam jego brat Kazimierz, był podporucznikiem Wojska Polskiego, zasłużonym kawalerem Orderu Virtuti Militari oraz aktywnym członkiem załogi Pociągu Pancernego „Śmiały”. Oprócz niego rodzina posiadała także Zofię, która żyła w latach 1890–1969, żonę znanego pisarza Melchiora Wańkowicza.

Małagowski swoją edukację rozpoczął w szkołach podstawowych w rodzinnym mieście, a maturę zdał w Szkole Mazowieckiej w Warszawie. W roku 1912 zajął się działalnością skautową, zakładając samodzielny pluton skautowy, co stało się fundamentem dla późniejszej 21 WDH.

W 1914 roku ukończył czeską Akademię Górniczą w Przybramiu, a rok wcześniej miał okazję odbyć praktykę w kopalniach Kysztymskich na Uralu. Po zakończeniu nauki, zgłosił się do armii rosyjskiej jako ochotnik, a swoją służbę rozpoczął w 9 batalionie saperów. Już w marcu 1916 roku, jego zadania przeniosły się do Wyższej Szkoły Wojskowo-Inżynieryjnej w Kijowie, gdzie zakończył naukę na 8. lokacie. Po ukończeniu studiów, skierowano go na front w Beskidach Wschodnich.

Od roku 1917 Małagowski służył w 1 kompanii inżynieryjnej 1 Dywizji Strzelców Polskich, stając się także członkiem Polskiej Ligi Wojennej Walki Czynnej. Jego pasja do pisania i dzielenia się informacjami wojskowymi znalazła ujście w redakcji „Wiadomości Wojskowych”. 10 lutego 1918 z jego inicjatywy w twierdzy Bobrujsk powstał improwizowany pociąg pancerny nazwany „Związek Broni”. Już 21 lutego brał czynny udział w zwycięskiej bitwie z bolszewikami w miejscowości Krasnyj Bierieg. Lot ten trwał do 10 maja 1918, kiedy to jego oddziały musiały się poddać przeważającym siłom niemieckim.

Po kapitulacji, Małagowski został instruktorem w tajnym kursie oficerskim w Kijowie, a następnie awansował na komendanta Oddziału Lotnego Polskiego Organizacji Wojskowej na Ukrainie, gdzie miał zaszczyt służyć pod dowództwem mjr Leopolda Lisa-Kuli w walkach przeciwko Niemcom. W obliczu konfliktu polsko-ukraińskiego, zdołał przedrzeć się do Krakowa, a stamtąd kontynuował walkę jako członek pociągu pancernego „Śmiały”. Gdy jego pierwszy dowódca odniósł rany, Małagowski przejął dowodzenie jednostką.

W grudniu 1918 uczestniczył w starciach pod Niżankowicami, a w styczniu następnego roku brał udział w bitwach pod Milatynem oraz Dolinianami. W marcu, pod jego dowództwem, pociąg stawał do obrony pod Sądową Wisznią. Po koniecznym remoncie, „Śmiały” odegrał kluczową rolę w zdobyciu węzła komunikacyjnego w Baranowiczach. W czasie swojej służby, Małagowski z zaangażowaniem dbał o edukację żołnierzy, prowadząc zajęcia w szkole podoficerskiej.

Jednakże tragiczne wydarzenia miały miejsce 25 lipca, kiedy to w bitwie nieopodal stacji Podhorelce, został śmiertelnie ranny. Po kilku godzinach zmarł w Baranowiczach. Na miejsce jego pochówku wybrano Cmentarz Powązkowski w Warszawie, gdzie spoczął obok swojego brata 30 lipca 1919 roku.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Małagowski został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które przyznano mu zarówno za życia, jak i pośmiertnie. Poniżej przedstawione są szczegóły dotyczące jego osiągnięć w zakresie odznaczeń.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3173 – przyznany pośmiertnie,
• Krzyż Niepodległości – przyznany pośmiertnie 25 stycznia 1933 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
• Krzyż Walecznych – przyznany pośmiertnie w zamian za Amarantową wstążkę,
• Odznaka „Znak Pancerny” nr 42 – przyznana pośmiertnie 19 marca 1933 roku.

---

Oceń: Stanisław Małagowski

---