Aleksander Narbut-Łuczyński

---

Życiorys

Aleksander Narbut-Łuczyński przyszedł na świat w Skierniewicach, które w tamtych czasach były miastem powiatowym w guberni warszawskiej, w rodzinie Michała i Marii z Gajkowskich. W latach 1906–1911 uczęszczał do siedmioklasowej Szkoły Realnej w Skierniewicach. Po ukończeniu szkoły postanowił kontynuować naukę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie studiował filozofię. Niebawem przeniósł się jednak na wydział prawa w Liège. W tym okresie zaangażował się również w działalność Polskich Drużyn Strzeleckich, a od 1913 pełnił funkcję komendanta II okręgu w Krakowie.

W latach 1914–1917 służył w Legionach Polskich, gdzie dowodził zarówno kompanią, jak i batalionem 5 i 6 pułku piechoty Legionów. 29 września 1914 roku awansował na stopień porucznika, a 15 czerwca 1915 roku na stopień kapitana piechoty. Po trudnym okresie kryzysu przysięgowego znalazł się w internowaniu w Beniaminowie. W sierpniu oraz październiku 1918 roku był zastępcą komendanta na kursach oficerskich Polskiej Siły Zbrojnej. 1 listopada 1918 roku przejął Twierdzę Dęblińską z rąk austriackich, dowodząc oddziałem 2 pułku piechoty.

Od grudnia 1918 do lipca 1920 roku pełnił rolę organizatora oraz dowódcy 34 pułku piechoty. 22 maja 1920 roku został z dniem 1 kwietnia 1920 roku zatwierdzony w stopniu pułkownika piechoty, należąc do grupy oficerów, którzy wcześniej służyli w Legionach Polskich. Jednakże, 5 kwietnia 1919 roku, w Pińsku, jego rozkaz doprowadził do tragicznego incydentu, w wyniku którego rozstrzelano 35 osób narodowości żydowskiej.

W okresie od lipca do sierpnia 1920 roku dowodził XVIII Brygadą Piechoty, a następnie, od sierpnia 1920 do listopada 1921 roku, pełnił rolę dowódcy Grupy Operacyjnej oraz 9 Dywizji Piechoty. We wrześniu 1921 roku objął stanowisko dowódcy 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany jako pułkownik z 1 czerwca 1919 roku, zajmując 73. lokatę w korpusie oficerów piechoty. 1 grudnia 1924 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski, na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, generała dywizyjnego Władysława Sikorskiego, awansował go na generała brygady, z datą 15 sierpnia 1924 roku oraz 32. lokatą w korpusie generałów.

W dniu 20 maja 1930 roku Narbut-Łuczyński został zwolniony z pozycji dowódcy 2 Dywizji Piechoty Legionów i mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie. Osiedlił się jako osadnik wojskowy w kolonii Mikłaszowce w powiecie grodzieńskim. W czasie kampanii wrześniowej dowodził etapami Armii „Kraków”. Po zakończeniu kampanii, został internowany w Rumunii, w obozie w Băile Herculane, jednak udało mu się przedostać do Francji. W okresie od stycznia do marca 1940 roku pełnił funkcję generała do specjalnych poruczeń Ministra Spraw Wojskowych w Paryżu, po czym od marca do czerwca 1940 roku znajdował się w rezerwie oficerskiej Naczelnego Wodza.

W lipcu 1940 roku, po ewakuacji do Anglii, został przydzielony do Stacji Zbornej Oficerów Rothesay. W lutym 1941 roku wszedł w skład Wojskowego Trybunału Orzekającego. Od czerwca 1942 do 1946 pełnił funkcję przewodniczącego Centralnej Komisji Regulaminowej Polskich Sił Zbrojnych. Po demobilizacji osiedlił się w Stanach Zjednoczonych, gdzie zmarł 25 lipca 1977 roku w New Britain, w stanie Connecticut. Został pochowany na cmentarzu przy Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown.

W okresie międzywojennym aktywnie angażował się w publikacje dotyczące sztuki operacyjnej, między innymi w piśmie „Bellona”. Ponadto, jest autorem autobiograficznej książki, wydanej w 1966 roku w Londynie, zatytułowanej „U kresu wędrówki. Wspomnienia”. Od 1918 roku był żonaty z Natalią z Leskich h. Gończy, która zmarła w 1982 roku. Para miała córkę Marię z męża Myszkowską (1921–2008) oraz syna Wojciecha (ur. 1924).

Ordery i odznaczenia

W trakcie swojej kariery Aleksander Narbut-Łuczyński został uhonorowany licznymi wyróżnieniami, które są dowodem na jego odwagę i oddanie służbie. Poniżej znajduje się lista niektórych z jego odznaczeń:

• krzyż srebrny orderu Virtuti Militari (1921),
• krzyż komandorski orderu Odrodzenia Polski (16 marca 1934),
• krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931),
• krzyż oficerski orderu Odrodzenia Polski (27 grudnia 1924),
• krzyż walecznych (czterokrotnie),
• złoty krzyż zasługi (dwukrotnie: 19 marca 1931, 13 maja 1933),
• medal pamiątkowy za wojnę 1918–1921,
• medal dziesięciolecia odzyskanej niepodległości,
• złota odznaka honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia,
• odznaka honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża I stopnia (1935),
• znak oficerski „Parasol”,
• odznaka „Za wierną służbę”,
• kawaler orderu Legii Honorowej (Francja).

Każde z tych odznaczeń świadczy o jego poświęceniu i zaangażowaniu w służbę dla kraju.

Upamiętnienie

W upamiętnieniu Aleksandra Narbut-Łuczyńskiego istotne są pewne miejsca i obiekty, które przypominają o jego życiu i dokonaniach.

• W Skierniewicach znajduje się ulica nosząca jego imię,
• natomiast w Rybienku Leśnym w Wyszkowie można zobaczyć tablicę pamiątkową przy dawnej willi Bellona.

---

Oceń: Aleksander Narbut-Łuczyński

---