Antoni Nurzyński, urodzony 7 lutego 1935 roku w Skierniewicach, to wybitny polski operator filmowy, który zdobył uznanie w branży filmowej. Jego praca miała znaczący wpływ na kinematografię w Polsce.
Zmarł 19 lutego 1974 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo, które nadal inspiruje wielu twórców filmowych.
Wczesne lata
Antoni Nurzyński przyszedł na świat w Skierniewicach, w rodzinie, w której matką była Celina Nurzyńska (1901-1986), a ojcem Klemens Nurzyński (1903-1977), znany lekarz i kierownik przychodni kolejowej w tym mieście. Jego edukacja rozpoczęła się w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Prusa w Skierniewicach, które ukończył z sukcesami. W 1957 roku uzyskał dyplom na Wydziale Operatorskim PWSFTviT w Łodzi, gdzie kształcił się w zakresie sztuki filmowej.
Kariera
Antoni Nurzyński, uznany przedstawiciel branży filmowej, swoją karierę rozpoczął od realizacji krótkich form filmowych, w tym filmów dokumentalnych oraz animacji. W 1958 roku zdobył uznanie jako operator kamery, kiedy to wykonał zdjęcia do eksperymentalnego krótkometrażowego filmu Dom, który był dziełem Waleriana Borowczyka oraz Jana Lenicy. Ten ambitny projekt został nagrodzony Grand Prix na Międzynarodowym Konkursie Filmów Eksperymentalnych, który odbył się w Brukseli podczas EXPO-58.
W początkowych latach kariery filmowej w długim metrażu Nurzyński pracował jako operator kamery przy takich produkcjach jak: Lotna (1959), Matka Joanna od Aniołów (1960) oraz Zaduszki (1961). Od 1962 roku, jako samodzielny operator, miał okazję realizować filmy fabularne, takie jak: Giuseppe w Warszawie (1964), Niekochana (1965), Walkower (1965), Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię (1969) oraz Przeprowadzka (1972).
Oprócz działalności filmowej, Nurzyński dzielił się swoją wiedzą, pracując jako wykładowca w PWSFTviT w Łodzi. Jego wkład w rozwój kinematografii polskiej był nieoceniony, aż do jego przedwczesnej śmierci 19 lutego 1974 roku w Warszawie, gdzie w wieku 39 lat został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze e-3-11.
Po jego odejściu, jego dziedzictwo filmowe nie zostało zapomniane. Nurzyński stał się patronem Małego Festiwalu Filmów Fabularnych „Tosiek”, który odbywa się od 2011 roku w kinoteatrze „Polonez” w Skierniewicach, kontynuując tym samym tradycję wspierania młodych twórców filmowych.
Filmografia
Antoni Nurzyński to uznawany twórca w dziedzinie kina, którego bogata filmografia obejmuje liczne dzieła kultury filmowej. Poniżej przedstawiono zestawienie jego znaczących projektów.
- 1973 – Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy (zdjęcia),
- 1972 – Przeprowadzka (zdjęcia),
- 1971 – Trąd (zdjęcia),
- 1971 – Niebieskie jak morze czarne (zdjęcia),
- 1971 – Na przełaj (zdjęcia),
- 1971 – Kłopotliwy gość (zdjęcia),
- 1970 – Prom (zdjęcia),
- 1970 – Kto wierzy w bociany? (zdjęcia),
- 1970 – Kaszebe (zdjęcia),
- 1969 – Znaki na drodze (zdjęcia),
- 1969 – Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię (zdjęcia),
- 1969 – Tamań (zdjęcia),
- 1969 – Co jest w człowieku w środku (zdjęcia),
- 1968 – Weekend z dziewczyną (zdjęcia),
- 1967 – Marsjanie (zdjęcia),
- 1967 – Długa noc (zdjęcia),
- 1966 – Niewiarygodne przygody Marka Piegusa (zdjęcia),
- 1966 – Ktokolwiek wie… (zdjęcia),
- 1965 – Walkower (zdjęcia),
- 1965 – Niekochana (zdjęcia),
- 1964 – Giuseppe w Warszawie (zdjęcia),
- 1963 – Skąpani w ogniu (zdjęcia),
- 1963 – Pamiętnik pani Hanki (zdjęcia),
- 1963 – Zerwany most (zdjęcia),
- 1962 – Walter P-38 (zdjęcia),
- 1962 – Mój stary (operator, zdjęcia),
- 1961 – Zaduszki (operator, zdjęcia),
- 1961 – Czas przeszły (operator),
- 1960 – Nikt nie woła (operator),
- 1960 – Matka Joanna od Aniołów (operator),
- 1959 – Lotna (współpraca operatorska).
Nagrody
W 1963 roku, Antoni Nurzyński został uhonorowany Nagrodą Ministra Obrony Narodowej I stopnia. Doceniono go za jego znaczący wkład w realizację filmu Skąpani w ogniu.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: Antoni Nurzyński, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.12.2019 r.]
- Antoni Nurzyński. Stowarzyszenie Filmowców Polskich. [dostęp 08.08.2016 r.]
- Skodą Spartak Tośka w przeszłość- Wywiad z legendarnym polskim reżyserem Edwardem Etlerem. e-sochaczew.pl. [dostęp 08.08.2016 r.]
- 8. mały Festiwal Filmów Polskich „Tosiek”. DKF. [dostęp 08.08.2016 r.]
- Antoni Nurzyński. AkademiaPolskiegoFilmu. [dostęp 21.08.2011 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Ewa Milde-Prus | Zygmunt Wilczkowski | Justyna Panfilewicz | Barbara Winiarska | Wiesława Maciejak | Jadwiga Rutkiewicz-Mikulska | Maria Winiarska | Darek Foks | Wiktor Łyjak | Joanna Białek | Tamara Arciuch | Romuald Kamil Witkowski | Tymoteusz Ortym | Itshak Holtz | Stanisław Kocan | Lech Mackiewicz | Jadwiga Kuryluk | Jarosław Barzan | Estera Karp | Jarosław GajewskiOceń: Antoni Nurzyński