Wacław Edward Balcerski to wybitna postać w polskiej nauce i inżynierii, urodzony 18 sierpnia 1904 roku w Skierniewicach oraz zmarły 12 listopada 1972 roku w Gdańsku. Jego życiorys obfituje w osiągnięcia i dokonania, które miały istotny wpływ na rozwój polskiej myśli technicznej i edukacji.
Jako wykładowca i rektorPolitechniki Gdańskiej, Balcerski dzielił się swoją wiedzą i doświadczeniem z przyszłymi inżynierami, kształtując ich umiejętności w zakresie zaawansowanej technologii oraz gospodarki wodnej.
Specjalizował się w gospodarce wodnej, co sprawiło, że jego prace były niezwykle ważne w kontekście zarządzania zasobami wodnymi w Polsce. Jego wkład w tę dziedzinę inspiruje do dziś i pozostaje na długo w pamięci tych, którzy mieli zaszczyt uczyć się pod jego okiem.
Życiorys
Wacław Balcerski, znany inżynier budownictwa wodnego, pochodził z Skierniewic, gdzie przyszedł na świat jako syn Franciszka, urzędnika kolejowego, oraz Haliny z Janickich. W 1913 roku rodzina przeniosła się do Piotrkowa Trybunalskiego. Tam Balcerski uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego aż do piątej klasy. W roku 1919 kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie, jednakże jego edukacja została przerwana w 1920 roku, gdy postanowił wziąć udział jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej.
Po zdaniu matury w 1922 roku rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii Wodnej Politechniki Warszawskiej. W trakcie kształcenia Balcerski zdobywał doświadczenie zawodowe, pracując jako technik w firmie budowlanej „Martens i Daab” w latach 1927–1929. W późniejszych latach służby wojskowej spędził czas w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, gdzie w 1934 roku awansował na podporucznika rezerwy.
Ukończył studia z tytułem magistra inżyniera budownictwa wodnego w czerwcu 1934 roku. Następnie pracował nad projektem pochylni okrętowej dla Marynarki Wojennej w Gdyni jako statyk konstruktor. Do 1935 roku był zatrudniony w Biurze Dróg Wodnych Ministerstwa Komunikacji, gdzie zajmował się między innymi budową zbiornika w Rożnowie, pełniąc rolę zastępcy kierownika budowy.
W marcu 1939 roku powołano go na ćwiczenia rezerwy; we wrześniu włączył się w działania grupy gen. F. Kleeberga. Po wzięciu do niewoli 6 października, udało mu się uciec z obozu, a następnie podjął pracę pod niemieckim nadzorem w „Telspurenneubauamt Rożnów”, gdzie nadzorował budowę zapór w Różnowie i Czchowie. Kiedy w drugiej połowie 1944 roku Niemcy zaczęli się ewakuować, Balcerski wraz z zespołem ukrył większość urządzeń i kluczowych dokumentów, co umożliwiło szybkie uruchomienie elektrowni w styczniu 1945 roku. Funkcję dyrektora elektrowni pełnił do końca stycznia 1946 roku, kiedy to przeniesiono go do Warszawy jako inspektora w Departamencie Dróg Wodnych Ministerstwa Komunikacji.
Na początku kariery akademickiej, w 1946 roku, został zaproszony przez prof. K. Pomianowskiego do objęcia stanowiska profesora kontraktowego statystyki budowli na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. W 1947 roku objął katedrę Budownictwa Wodnego na Wydziale Inżynierii Lądowej, a od września 1949 roku był profesorem nadzwyczajnym tej katedry.
Pełniąc rolę prodziekana, był inicjatorem wydzielenia Wydziału Budownictwa Wodnego w 1952 roku, a następnie objął jego kierownictwo. Poza pracą akademicką, angażował się w doradztwo dla Ministerstwa Komunikacji oraz innych instytucji państwowych. W latach 1952–1958 pełnił funkcję sekretarza Komitetu Gospodarki Wodnej PAN. Jako rektor Politechniki Gdańskiej w latach 1956–1960 zainicjował wiele ważnych reform. W 1964 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.
W trakcie swojej kariery parlamentarnej, w latach 1957–1961, był posłem na Sejm PRL, a także uczestniczył w pracach komisji dotyczących Gospodarki Morskiej i Żeglugi oraz Budżetu i Finansów. Balcerski odegrał kluczową rolę w realizacji projektów budowy obiektów związanych z gospodarką wodną w Polsce, takich jak: Porąbka, Goczałkowice, Przewóz, oraz wiele innych.
Sporządzony przez niego w 1949 roku „Perspektywiczny plan gospodarki wodnej” oraz jego publikacje, w tym uznany podręcznik „Budowle wodne śródlądowe” (1969), pozostają aktualne do dzisiaj. W sumie wydał ponad 60 prac naukowych i 18 popularnonaukowych oraz był członkiem wielu krajowych i międzynarodowych towarzystw naukowych.
Balcerski był mężem Zofii z Chałacińskich (1908–1985) i miał syna Andrzeja (1938–2010), który również został profesorem Politechniki Gdańskiej. Ostatecznie spoczął na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon IX, kwatera profesorów-0-85/86).
Ordery i odznaczenia
W tej części przedstawione zostaną odznaczenia oraz medalowe wyróżnienia, które otrzymał Wacław Balcerski.
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (przyznany 27 września 1955),
- Krzyż Walecznych,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (przyznany 23 maja 1955),
- Złota Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza” (1960).
Upamiętnienie
Warto podkreślić znaczenie profesora Wacława Balcerskiego, którego imieniem nazwano Zespół Elektrowni „Rożnów”. Ponadto, jego pamięć upamiętniono także poprzez nazwanie ulicy w Osowej oraz Laboratorium Hydrotechnicznego we Włocławku.
Nieprzypadkowo, w holu na parterze Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej zainstalowano tablicę, która oddaje hołd osobie profesora. Jest to symboliczne przypomnienie jego osiągnięć i wpływu na rozwój inżynierii hydrotechnicznej w Polsce.
Przypisy
- Znani absolwenci XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Warszawie [dostęp 04.10.2023 r.]
- Wacław Balcerski. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 15.01.2019 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 117, poz. 1543 „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie szkolnictwa wyższego”.
- M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23.05.1955 r. nr 0/810 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
- Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906–1950.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Teofil Laśkiewicz | Aleksander Uklański | Jan ŁukasikOceń: Wacław Balcerski