Edward Czesław Muszalski

---

Życiorys

Edward Czesław Muszalski był znakomitym prawnikiem, którego życie i osiągnięcia pozostawiły trwały ślad w historii polskiego prawa. Urodził się jako syn Adama Muszalskiego, który pracował jako inżynier technolif w Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej oraz Wandy Barbary z Chmieleckich. Jego małżonka, Irena Michalina, wywodziła się z rodziny Waligórskich. Edukację rozpoczął w gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie, gdzie w 1919 roku złożył egzamin maturalny.

Muszalski uzyskał stopień doktora prawa międzynarodowego na Uniwersytecie Warszawskim, w 1926 roku obronił swoją pracę doktorską zatytułowaną „Rozpoczęcie i wypowiedzenie wojny w prawie państwowym i prawie narodów” z numerem dyplomu 6. Jako adwokat był członkiem Zespołu Adwokackiego nr 10 w Warszawie i posiadał również uprawnienia radcy prawnego oraz tłumacza przysięgłego w języku rosyjskim i angielskim. W roku 1927 spędził jeden trymestr jako słuchacz nadzwyczajny na Uniwersytecie w Paryżu, studiując prawo, dzięki stypendium Funduszu Kultury Narodowej.

Od 1923 do 1926 r. pełnił funkcję aplikanta w Sądzie Grodzkim i Okręgowym w Warszawie, a także Prokuraturze, gdzie wiosną 1926 roku zdał egzamin sędziowski. W tym samym roku przyjęty został na aplikanta adwokackiego do kancelarii Leona Nowodworskiego, gdzie rozpoczął współpracę z innymi adwokatami oraz pracował jako referent w Wydziale Hipotecznym Ziemskim Sądu Okręgowego w Warszawie.

W 1928 roku nawiązał współpracę z adwokatem Janem Podkomorskim, prowadząc kancelarię przy ul. Kapucyńskiej, która później została przeniesiona na ul. Wilczą. Edward Muszalski zawsze dbał o to, by samodzielnie bronić swoich klientów w sądzie, unikając sytuacji, w której korzystałby z obrony urzędowej. W 1933 roku zaczął współpracować z Bolesławem Chomiczem, prezesem Komunalnej Kasy Oszczędności Powiatu Warszawskiego. Prowadzili wspólnie kancelarię przy ul. Zgoda 8, w rejonie znanym jako Chomiczówka.

Od 11 listopada 1918 r. do 12 grudnia 1920 r. oraz podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku, Muszalski służył w Wojsku Polskim. Mianowany został podporucznikiem w korpusie oficerów rezerwy piechoty z datą starszeństwa 1 września 1920 roku. W 1934 roku znajdował się w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Warszawie, przydzielony do 1 Pułku Piechoty Legionów w Wilnie.

W 1921 roku pracował w Wydziale Prasowym Komitetu Plebiscytowego Górnośląskiego w Warszawie, gdzie pisał artykuły związane z plebiscytem oraz nową polską gospodarką. Od 1934 roku związał się z Organizacją Narodową Ruchu (ONR), a w 1939 roku znalazł się we Francji.

W czasie II wojny światowej, w latach 1940-1942, przebywał w Anglii, w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay. W okresie kwietnia i maja 1941 roku uczęszczał na kurs prawa brytyjskiego i szkockiego dla polskich oficerów-prawników na Uniwersytecie w Glasgow. Jego pobyt w Wielkiej Brytanii zaowocował licznymi publikacjami, które ukazały się pod pseudonimem „Aleksander Dolski”, w tym „Kształtowanie elementów państwa, terytorium, ludność, władza”, wydanej w Londynie.

Był prezesem Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska w 1925 roku, asystentem w katedrze prawa publicznego na Uniwersytecie Warszawskim przy prof. Zygmuncie Klemensie Cybichowskim w latach 1929–1931 oraz radcą prawnym central handlu zagranicznego w latach 1947–1950, pracując dla Varimex, BHZ Motozbyt i Dalspo. W latach 1961-1963 oraz 1968-1969 prowadził wykłady z zakresu prawa cywilnego na Wydziale Prawa Kanonicznego Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.

Muszalski był także aktywnym członkiem Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego, przewodnikiem turystyki kajakowej PTTK/PZK, a także członkiem założycielem WTW PTTK. Wyróżnił się uznaniem, zdobywając Złotą Odznakę PTTK oraz państwowe odznaczenie Zasłużony Działacz Turystyki w 1979 roku. Był także członkiem Kręgu Mokotów Seniorów Harcerzy. Otrzymał Złoty (1982) oraz Srebrny Krzyż Zasługi za działalność w latach 1913-1917 oraz 1939.

Edward Czesław Muszalski spoczywa na Powązkach obok grobu swojej zmarłej żony, w kwaterze d-5-8. Jego dorobek naukowy obejmuje setki prac, głównie dotyczących prawa, historii prawa, oraz biografii polskich adwokatów. Publikował wiele artykułów w Polskim Słowniku Biograficznym oraz Słowniku Biograficznym Adwokatów Polskich, jak również przyczynił się do Encyklopedii Warszawy, tworząc 25 życiorysów adwokatów. Współpracował również z Ośrodkiem Badawczym Adwokatury, powołanym przez Radę Adwokacką w Warszawie w 1971 roku, by zajmować się biografiami adwokatów. W latach 1974-1976 pisał dla Agencji Dziennikarskiej Interpress, używając pseudonimu „Edward Sieheń”, poruszając tematykę prawa pracy, ochrony środowiska oraz turystyki.

Działalność w harcerstwie

Edward Czesław Muszalski to postać o bogatym dorobku w obszarze harcerstwa, jego aktywność sięga roku 1916, kiedy to związał się z warszawskim ruchem harcerskim. Pełnił wiele znaczących ról, m.in. jako harcmistrz i współorganizator szkolnej Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Kazimierza Pułaskiego.

W latach 1919–1920 był drużynowym w Warszawie, a od 1921 do 1923 roku objął stanowisko zastępcy komendanta Męskiego Okręgu Warszawskiego Związku Harcerstwa Polskiego. Mużalski, jako honorowy inspektor nieruchomości ZHP, przyczynił się do rozwoju organizacji. W 1923 roku sprawował funkcję komendanta Chorągwi Warszawskiej Męskiej.

W kolejnych latach pełnił różnorodne obowiązki, w tym w latach 1929–1930 był referentem wycieczek i obozów w Głównej Kwaterze Męskiej ZHP. Aż do wybuchu II wojny światowej, w latach 1934–1939, pełnił również rolę radcy prawnego ZHP. Po latach zawirowań historii, od 1957 do 1964 roku działał jako członek sekcji historycznej Harcerskiego Kręgu Instruktorskiego „Wigry” przy Głównej Kwaterze Harcerstwa.

Wybrane publikacje

Oto zbiór wybranych publikacji Edwarda Czesława Muszalskiego, które ukazują jego wszechstronność i wkład w różne dziedziny.

• „Harcerstwo (skauting) a wychowanie człowieka”, księgarnia J. Lisowskiej, Warszawa (1913) – Reprint z 2014 roku (ISBN 978-83-7850-615-7, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, ISBN 978-83-7850-577-8).
• „Wskazówki do próby harcerskiej III stopnia”, Księgarnia M. Borowskiego, Warszawa (1918) – Reprint z 2014 roku (ISBN 978-83-7850-615-7, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, ISBN 978-83-7850-677-5).
• „Przewodnik po Warszawie dla harcerza i dla każdego pragnącego zwiedzać stolicę”, razem z Tadeuszem Rudnickim, księgarnia J. Lisowskiej, Warszawa (1920).
• „Harcerstwo niepodległe”, Książnica Harcerstwa i Kultury Fizycznej, Warszawa (1922) – Reprint z 2014 roku (ISBN 978-83-7850-615-7, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, ISBN 978-83-7850-578-5).
• „Wielkie wycieczki harcersko-krajoznawcze: (obozy wędrowne)”, Książnica Harcerstwa i Kultury Fizycznej, Warszawa (1922).
• „Rozpoczęcie i wypowiedzenie wojny w prawie państwowem i prawie narodów…”, wydanie 6, Edward Muszalski, Zygmunt Cybichowski, Wydawnictwo Seminarium Prawa Publicznego Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa (1926).
• „Prawo cywilne obowiązujące w b. Królestwie Kongresowem: prawo osobowe i familijne, prawo rzeczowe: zwięzły podręcznik”, księgarnia F. Hoesicka, Warszawa (1932).
• „O narodowe prawo cywilne”, Biblioteka Wydawnictw „Współczesnej Myśli Prawniczej”, Warszawa (1938).
• „Kształtowanie elementów państwa terytorium ludność władza; zagadnienia ustrojowo-prawne”, F. Mildner & sons, Londyn (1943).
• „Odrębność Prawa Szkocji”, Stowarzyszenie Prawników Polskich w Zjednoczonym Królestwie, Londyn (1945).
• „Polish Patent Law: A Guidebook to the Legislation in Force on July 1-st”, Warszawa (1962), Seria: Problemy Prawne, Polska Izba Handlu Zagranicznego, Wacław Walewski, Edward Muszalski.

Publikacje te są świadectwem twórczości Muszalskiego i jego zaangażowania w rozwój zarówno harcerstwa, jak i prawa w Polsce.

---

Oceń: Edward Czesław Muszalski

---