Aleksander Główka

---

Nauka szkolna, studia

Ukończenie Szkoły Powszechnej nr 2 w Skierniewicach miało miejsce 24 czerwca 1935 roku. Następnie, młody Aleksander kontynuował naukę w czteroletniej Koedukacyjnej Szkole Handlowej Polskiej Macierzy Szkolnej, którą z sukcesem zakończył w 1939 roku. Po zakończeniu II wojny światowej podjął studia w Szkole Głównej Handlowej (dawniej znanej jako Szkoła Główna Planowania i Statystyki) w Warszawie, zlokalizowanej przy ul. Rakowieckiej. Zajęcia rozpoczął w 1943 roku, natomiast studia ukończył 23 stycznia 1953 roku, zdobywając tytuł magistra nauk ekonomicznych.

Warto zaznaczyć, że zaczynając edukację, uczelnia nosiła nazwę I Miejska Szkoła Handlowa w Warszawie, która była często określana mianem Szkoły Lipińskiego. Część zajęć odbywała się w Związku Spółdzielni Rolniczych „Rolnik” w Warszawie, znajdującym się przy Placu Kopernika.

Po wojnie zdał również maturę, uczęszczając do Gimnazjum i Liceum Przyrodniczym w Płocku. Co więcej, w dniu 7 listopada 1952 roku zakończył edukację w Szkole Głównej Służby Zagranicznej na ulicy Wawelskiej w Warszawie.

Działalność w Związku Harcerstwa Polskiego

Aleksander Główka rozpoczął swoją przygodę z Związkiem Harcerstwa Polskiego w roku 1932, kiedy to zdecydował się na wstąpienie do tej organizacji. W 1938 roku zdobył prestiżowy stopień Harcerza Rzeczypospolitej, co świadczy o jego zaangażowaniu oraz osiągnięciach w harcerstwie.

W roku 1939 Główka pełnił kilka istotnych ról. Był drużynowym 31. Mazowieckiej Drużyny Harcerzy im. Jana III Sobieskiego, a także członkiem Komendy Hufca ZHP w Skierniewicach. To właśnie w tym czasie, w sierpniu 1939 roku, razem z dh. Wacławem Medyńskim, podjął inicjatywę organizacyjną, która miała na celu utworzenie Pogotowia Wojennego Harcerzy w Skierniewicach.

Pogotowie to, działające od 16 sierpnia do końca września 1939 roku, pełniło ważną służbę zarówno na rzecz miasta, jak i w wsparciu dla wojska. W działalność tę Główka zaangażował się z dużym oddaniem.

Działalność konspiracyjna

Od 27 września 1939 roku, władze ZHP podjęły decyzję o kontynuowaniu organizacji w warunkach konspiracyjnych. W związku z tym, Aleksander Główka rozpoczął organizację harcerstwa szaroszeregowego w swoim rodzinnym mieście. Już od października 1939 roku aktywnie działał jako członek oraz organizator zastępów szaroszeregowych w ramach ZHP Szare Szeregi, jednocześnie zasiadając w Komendzie Hufca Skierniewice.

Na mocy rozkazu wydanego we wrześniu 1943 roku przez harcmistrza Manfreda Szmigielskiego, znanego jako „Szwed”, który pełnił funkcję komendanta „Ula Puszcza” Chorągwi Mazowieckiej Szarych Szeregów, Główka, będąc już wówczas podharcmistrzem, został mianowany komendantem jednostki „Roju Wilkołak”. Funkcję tę pełnił do lutego 1945 roku, podczas której zorganizował szereg działań dywersyjnych oraz akcji zbrojnych, w których osobiście brał udział.

Od 2 stycznia 1940 roku, stał się żołnierzem Związku Walki Zbrojnej, a poprzez dalszą służbę w Armii Krajowej, przeszedł intensywne szkolenie wojskowe oraz instruktorskie. W 1941 roku zrealizował kurs podoficerski w ZWZ. Z kolei w 1942 roku, ukończył kurs „Szkoły za lasem”, zdobywając nominację na stopień podharcmistrza.

W latach 1942–1943 Główka brał udział w szkoleniu wojskowym, uczęszczając do podchorążówki „Agricola” (klasa „Ewa”), którą ukończył w stopniu kaprala podchorążego. Następnie, w okresie od 1943 do 1945 roku, był dowódcą plutonu specjalnego w batalionie „Fabryka” w ramach Obwodu „Sroka”, gdzie pełnił kluczową rolę w służbie logistycznej na rzecz dowództwa. Z ramienia komendy obwodu, zorganizował szkolenia dla drużyn sabotażu Szarych Szeregów.

Ważnym punktem w jego działalności była walka w oddziale partyzanckim „Łókosa” pod dowództwem Bolesława Kieresińskiego, który był organistą w Puszczy Mariańskiej. Główka uczestniczył w tych działaniach od 14 września 1944 do 17 stycznia 1945 roku. Ostatecznie, służbę w Armii Krajowej zakończył 17 stycznia 1945 roku, osiągając stopień podporucznika.

Praca zawodowa

Praca konspiracyjna Aleksandra Główki rozpoczęła się w skierniewickiej Straży Ogniowej, gdzie pracował od 1940 do 1941 roku. To właśnie tam miał okazję odbyć konspiracyjne szkolenie podoficerskie. Po tym okresie podjął pracę w Zarządzie Miejskim w Skierniewicach, gdzie pełnił rolę Sekretarza Miejskiego Aresztu Policyjnego od 1 maja 1941 do 30 września 1942. Kolejnym krokiem w jego karierze zawodowej była praca jako urzędnik w Wehrmachtsliegenschaft (gospodarstwo wojskowe) w Dąbrowicach, gdzie przebywał od 1 października 1942 do 30 września 1944 na rozkaz dowódcy batalionu AK, Antoniego Ratyńskiego „Biedy”.

W ostatnich miesiącach hitlerowskiej okupacji, jego zaangażowanie zawodowe skoncentrowało się na skierniewickiej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Rolnik”, gdzie zajął się skupem wełny, warzyw oraz owoców. W tym czasie równolegle działalność prowadził w Radzie Głównej Opiekuńczej, organizacji charytatywnej, która była tolerowana przez władze niemieckie. Dodatkowo, był zaangażowany w pomoc uciekinierom z Warszawy, która miała miejsce w cegielni w Skierniewicach.

W dniu 1 września 1945 roku, Główka rozpoczął nowy rozdział jako nauczyciel w Państwowym Gimnazjum Kupieckim w Skierniewicach, prowadząc zajęcia na podstawie tzw. półdyplomu SGH. Warto zaznaczyć, że był także opiekunem 79. Mazowieckiej Drużyny Harcerzy aż do 1949 roku, kiedy to nastąpiła likwidacja harcerstwa starszego oraz jego podporządkowanie nowo powstałej Organizacji Harcerskiej.

Jego kariera nauczycielska trwała prawie 30 lat, aż do 1974 roku. Pracował zarówno jako nauczyciel, jak i dyrektor szkół ekonomicznych w Skierniewicach i Zgierzu. Pełnił funkcję dyrektora Liceum Ekonomicznego od 1 listopada 1964 do 31 października 1974, będąc mianowanym przez Ministra Oświaty oraz wyłonionym w drodze konkursu. Działał również w strukturach doskonalenia nauczycieli, biorąc udział w Komisji Oceny Programów i Podręczników przy Ministerstwie Oświaty w latach 1957–1974.

Po zakończeniu swojej kariery w edukacji, od 1 listopada 1974 roku pracował w Wydziale Kultury Fizycznej i Turystyki Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi. Zajmował stanowisko kierownika Wojewódzkiego Funduszu Turystyki, a później pełnił funkcję zastępcy dyrektora Przedsiębiorstwa Turystycznego „Łódź”.

Na emeryturę przeszedł 1 stycznia 1982 roku, a jego życie zakończyło się, gdy został pochowany na cmentarzu św. Józefa w Skierniewicach.

Działalność społeczna

W obszarze działalności społecznej, Aleksander Główka podejmował szereg inicjatyw, które miały na celu wsparcie lokalnej społeczności oraz propagowanie wartości patriotycznych. Jego angażująca postawa przejawiała się w członkostwie oraz aktywności w wielu organizacjach.

• Był zaangażowany w Komitet Kultury Fizycznej i Sportu,
• uczestniczył w akcji zwalczania analfabetyzmu na terenach wiejskich w latach 1946–1950,
• aktwnie działał w Społecznym Komitecie Budowy Szkół i Internatów w latach 1950–1973,
• był członkiem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w latach 1952–1981,
• działał w Związku Nauczycielstwa Polskiego od 1945 do 1981 roku,
• uczestniczył w Towarzystwie Opieki nad Zabytkami w latach 1992–2018.

Organizował również spotkania z młodzieżą szkolną, w trakcie których przekazywał im etos Armii Krajowej. Dzięki jego staraniom w 1993 roku w Kościele Garnizonowym w Skierniewicach zamieszczono trzy tablice poświęcone pamięci poległych żołnierzy Powstania Warszawskiego oraz AK-owców, którzy zostali pomordowani w Skierniewicach.

Był inicjatorem corocznych zlotów żołnierzy Armii Krajowej oraz Szarych Szeregów, które odbywały się w Skierniewicach. Pomimo swojego wieku, aktywnie uczestniczył w uroczystościach państwowych i kombatanckich, a także dbał o miejsca pamięci narodowej. Był bardzo aktywnym członkiem Skierniewickiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Publikacje

W dorobku Aleksandra Główki znajduje się szereg wartościowych publikacji, które przyczyniły się do popularyzacji tematyki harcerskiej oraz osobistych doświadczeń autora.

• Harcerze i harcerki Szarych Szeregów – praca zbiorowa pod redakcją Aleksandra Główki, opublikowana w 1995 roku,
• Stowarzyszenie Szarych Szeregów Oddział Skierniewice, album wydany pod kierunkiem Aleksandra Główki, WING Łódź 2001, ISBN 83-86747-72-2,
• Życie to moja przygoda, Łódź 2009, wydanie Marron Edition, ISBN 978-83-60405-02-4 – książka stanowiąca autorski zapis autobiograficzny, który obejmuje zarówno część literacką (część I „W kręgu bliskich”), jak i zapis wrażeń z podróży przez trzy kontynenty (część II „Pamiętniki subiektywne z podróży”).

Odznaczenia i wyróżnienia

W uznaniu za niesamowite osiągnięcia i poświęcenie, Aleksander Główka został odznaczony wieloma wyróżnieniami, które podkreślają jego znaczący wkład w działalność kombatancką oraz inne obszary życia społecznego.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany „za wybitne zasługi w działalności kombatanckiej”, nr 24-2005-37, 15 lutego 2005,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nr 3504-88-4, 1988,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nr 1054-78-4, 1978,
• Złoty Krzyż Zasługi, 1969,
• Krzyż Walecznych, 1944,
• Krzyż Armii Krajowej, nr 39927, 1987,
• Krzyż Partyzancki, nr F-4003, 1961,
• Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie, nr 14-97-281, 1997,
• Złoty Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” z Rozetą z Mieczami, nr 185, 1985,
• Honorowa Odznaka Województwa Łódzkiego, 1968,
• Złota Odznaka ZNP, 1969,
• Złota Honorowa Odznaka PTTK, 1975,
• Złota Odznaka NFOZ, 1985,
• Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”, 1995,
• Odznaka Pamiątkowa AK, 1996,
• Odznaka Grunwaldzka, 1958,
• Inwalida wojenny Kat. Pierwszej od 11 lipca 1990,
• Kombatant, uprawnienia nr 412803 z racji przynależności do Szarych Szeregów,
• Patent Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny, nr 1122, 1999 r.

Te odznaczenia są świadectwem nie tylko odwagi i poświęcenia, ale również zaangażowania w budowanie lepszej przyszłości dla naszej ojczyzny.

Miejsce spoczynku

Data 30 czerwca 2018 roku to moment, w którym Aleksander Główka znalazł swój ostatni spoczynek. Jego miejsce pochówku mieści się nacmentarzu św. Józefa w Skierniewicach.

---

Oceń: Aleksander Główka

---